TIMOR IHA RISKU BOT NIA LARAN

Hau hakarak share (fahe) mehi estranho ne ba belun sira hodi halo tok reflesaun ruma. Karik iha belun balu bele interpreta (menafsirkan) mehi ne, diak liu tan.


Ohin madrugada hau mehi ida que estranho (aneh) uitoan. Hau ba vizita SE. Presidente Taur Matan Ruak (TMR) nia uma. Hau to iha neba Presidente ho Primerira Dama mak simu hau.

Depois lori hau tama ba uma laran, hau haree ema barak los. Mesak ema importante deit. Katuas Xanana, katuas Ramos Horta, katuas Mari Alkatiri, katuas Lugu, katuas Lu-Olo, katuas Lere, katuas Lucas da Costa (Rama Metan), ho tan entidades sira seluk.

Depois, Presidente TMR lori hau tama tiha fali ba quarto ida, ami rua dada lia ho lian Inglees deit. Ami rua kulia lian Ingles mas kulia la makas ida, kulia neneik deit, para ema keta rona.

Assunto (toopiku) ami rua kulia ne kona ba tos boot ida iha Presidente nia uma kotuk. Depois hau husu ba Presidente, atu hatudu tok toos ne mai hau.

Presidente lori fali hau sai hosi quarto ne, ami rua lao ona ba uma kotuk. To ba uma kotuk, hau haree ba tos ne furak loss, tos ne hanesan fali jardim, nakonu ho aifunan koor oioin.

Mas hau foin hakat ba fali tos nia sorin uitoan, hau hakfodak los. Tamba iha tos nia sorin ne, iha fali "rai kuak boot ida". Hau hateke ba kraik, rai kuak ne naruk loos (dalam sekali).

Iha hau nia laran dehan; "Nee mak ita monu tuun ba rai kuak ne nia laran sa, sai ladiak, tenki mout duni".

Iha rai kuak ne nia laran be foer (be merak) mak nakonu. La kleur dehan rai kuak ne luan tan deit. Depois hau haree ba, iha bee lihun ne, mosu fali ai kabelak, triplek dodok mesak boboot deit.
Hau fila mai dehan ba Presidente;

"Sua Exccelencia, nusa mak ema sira ne soe fali ai kabelak no triplek dodok tama ba rai koak be foer nakonu hela iha laran ne?"

Presidente TMR dehan nune;

"Eee alin, ema sira ne hau mak kulia-kulia fo hanoin bebeik sira, mas sira nunka rona hau nia lian. Lor-loron mak sira lori hela deit ai kabelak no triplek dodok sira ne mai soe tama ba be lihun ne".
Depois ami rua sees uitoan tiha hosi jardim ne lao fali ba uma sorin hodi koalia fali kona ba assunto seluk. Ami koalia kona ba se mak atu sai chefe toos nebe iha Presidente nia uma kotuk.

Ami rua kulia hela kona ba ema nebee atu sai chefe toos ne, derepenti mosu fali "maun bot ida". Hau laduun fixa maun boot ne. Presidente dehan maun bot ne mak atu saia Chefe toos ne.

Hau haree ba maun bot ne nia oin, hau hakfodak los, tamba maun bot ne nia oin mesak raan deit mak nakonu. Nia isin sira ne mos mesak raan hotu deit mak halo buradu tiha roupa nebe nia hatais (casacado no gravatado). Nia hatais kalsa, faru no casaco koor metan hotu.

Depois hau tauk loss be hau halai ona. Hau halai to tiha fali mai hau nia uma, hau haluha hela fali hau nia okulu iha Presidente nia uma. Hau fila fali ba Presidente nia uma atu foti hau nia okulu.
Hau to ba atu foti okulu, Presidente nia oan feto mak foti hau nia okulu fo mai hau. Depois hau mos fila ona. Hau to tiha hau nia uma, hau haluha tiha fali hau nia sinelus (sendal).

Hau mos fila fali ba Presidente nia uma atu foti sinelus ne. Hau foin to ba Presidente nia uma, hau sei iha hela portaun, hau rona ba, iha uma laran dehan barulho loss, dehan ema sira iha uma laran ne baku malu.

Ne be hau fila tiha deit. La consegue foti hau nia sinelus. Hau nia laran dehan; "Husik lai ba. Maun bot sira istori malu lai ba, sira fila tiha ba sira nia uma mak hau mai foti fali hau nia sinelus".

Mehi mak ne deit. Hakoak bot ba Timor oan hotu.